Jury XV edycji Nagrody Literackiej Nike nagrodziło powieść Mariana Pilota „Pióropusz”. Laureat otrzymał statuetkę dłuta prof. Gustawa Zemły oraz czek na 100 tysięcy złotych.

Przewodnicząca jury, prof. Grażyna Borkowska, ogłaszając wybór laureata powołała się w swojej laudacji na słowa Jana Gondowicza, który stwierdził: Nie jest to książka miła, ponętna, szykowna, łatwa i glamour. Jest za to szorstka, zuchwała, oszałamiająca, zamaszysta i kunsztowna.

Prof. Borkowska uzasadniając werdykt opisała formułę książki jako bardzo trafną, a na dodatek wyrażoną w języku powieści, która w wielosłowiu znajduje siłę, schronienie i wsparcie. Zbiegają się w „Pióropuszu” rozmaite tradycje gatunkowe: konwencja powieści rozwojowej i emancypacyjnej, elementy powieści o dzieciństwie i szczątki sagi rodzinnej, zręby autobiografizmu i fikcjonalności – zbiegają się, by natychmiast umknąć w stronę żywiołowego i wypracowanego, szalonego i obolałego, zgrzebnego, zgrzebnego i imponującego – fajerwerku słów.

Marian Pilot, dziękując za nagrodę powiedział, że jego status literacki jest szczególny. Jestem dosyć leniwym pisarzem. Wydaję książkę mniej więcej raz na dziesięć lat i zostaję potem zapomniany. Nawet bardzo doświadczeni krytycy dwukrotnie traktowali mnie jako debiutanta – dodał laureat.

Podczas gali wręczono także Nagrodę Czytelników „Gazety Wyborczej”. Otrzymał ją Sławomir Mrożek za pierwszy tom swoich dzienników z lat 1962-1969.

W siódemce nominowanych – poza nagrodzoną powieścią Mariana Pilota – znalazły się dwie powieści, dwa zbiory esejów, zbiór opowiadań oraz dziennik.

• Ignacy Karpowicz - „Balladyny i romanse” (Wydawnictwo Literackie, Kraków)
• Joanna Bator - „Chmurdalia” (WAB, Warszawa)
• Wojciech Nowicki - „Dno oka. Esej o fotografii” (Czarne, Wołowiec)
• Andrzej Stasiuk - „Dziennik pisany później” (Czarne, Wołowiec)
• Justyna Bargielska - „Obsoletki' (Czarne, Wołowiec)
• Marian Pilot - „Pióropusz” (Wydawnictwo Literackie, Kraków)
• Sławomir Mrożek – Dziennik tom 1, 1962–1969 (Wydawnictwo Literackie, Kraków)

W tegorocznej edycji Nagrody Literackiej Nike w jury zasiedli Grażyna Borkowska (przewodnicząca), Edward Balcerzan, Przemysław Czapliński, Inga Iwasiów, Tomasz Fiałkowski, Jan Gondowicz, Adam Pomorski, Iwona Smolka i Joanna Tokarska-Bakir.

Marian Pilot - polski pisarz, dziennikarz, scenarzysta, jeden z przedstawicieli pokolenia Współczesności. Pracował m.in. w Polskiej Agencji Prasowej. Należał do zespołu redakcyjnego "Tygodnika Kulturalnego". Od 1983 przewodniczył Klubowi Kultury Chłopskiej. Debiutował w 1959 na łamach prasy. Jego proza zaliczana jest do tzw. nurtu chłopskiego.

„Pióropusz” według słów Wydawnictwa Literackiego to znakomita powieść autora cenionego za twórcze łączenie prozy „nurtu chłopskiego” z tradycją gombrowiczowską. Historia dotyczy powojennego dzieciństwa zadziornego bohatera pochodzącego z rodziny wiejskich „biedniaków” i złodziei. Niepiśmienny ojciec za eksces z nauczycielem oraz kradzież i zniszczenie tablicy szkolnej zostaje – jako wróg ludu – zamknięty do stalinowskiego więzienia. Chłopiec i jego matka dochodzą sprawiedliwości. Paradoksalnie, konieczność pisania podań w tej sprawie rodzi w bohaterze kult słowa pisanego. Symboliczny dar od ojca – kradzione pióro ze złotą stalówką – przesądza o jego dalszych losach.

Nike jest coroczną, prestiżową nagrodą literacką dla polskiej książki roku. Nagrody nie można podzielić ani nie przyznać. Do konkursu kwalifikują się utwory reprezentujące wszystkie gatunki literackie (w tym autobiografie, eseje, pamiętniki, itp.) oraz dzieła humanistyczne o wybitnych wartościach literackich. Konkurs dotyczy wyłącznie autorów żyjących. Zwycięzca nagrody jest wyłaniany w trzech etapach. W pierwszym jury wyłania 20 nominacji ogłaszanych w maju. Następnie na początku września jurorzy dokonują wyboru siedmiu finalistów, z których wyłaniany jest zwycięzca. Wybór laureata dokonywany jest przez jury na posiedzeniu w dniu wręczenia nagrody. Do tego momentu ani laureat ani finaliści nie znają ostatecznego werdyktu.

Organizatorem konkursu i fundatorem Nagrody jest Fundacja Nagrody Literackiej NIKE oraz „Gazeta Wyborcza”.

Dotychczasowi laureaci nagrody
2010 - „Nasza klasa”, Tadeusz Słobodzianek
2009 - „Piosenka o zależnościach i uzależnieniach", Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki
2008 - „Bieguni", Olga Tokarczuk
2007 - „Traktat o łuskaniu fasoli", Wiesław Myśliwski
2006 - „Paw królowej", Dorot Masłowska
2005 - „Jadąc do Babadag", Andrzej Stasiuk
2004 - „Gnój", Wojciech Kuczok
2003 - „Zachód słońca w Milanówku", Jarosław Marek Rymkiewicz
2002 - „W ogrodzie pamięci", Joanna Olczak-Ronikier
2001 - „Pod Mocnym Aniołem", Jerzy Pilch
2000 - „Matka odchodzi", Tadeusz Różewicz
1999 - „Chirurgiczna precyzja", Stanisław Barańczak
1998 - „Piesek przydrożny", Czesław Miłosz
1997 - „Widnokrąg", Wiesław Myśliwski